Không phải ngẫu nhiên mà trong kho tàng Y học Cổ truyền, Trần Bì Tân Hội lại được ví như “vàng mềm” và lưu truyền qua hàng thế kỷ. Bởi lẽ, đây không chỉ là một loại gia vị, mà là một dược liệu quý kết tinh từ tinh hoa của vùng đất Tân Hội trứ danh, nơi thổ nhưỡng và khí hậu đã tạo nên một sản vật độc nhất vô nhị.
Dù bạn đang tìm kiếm một giải pháp hỗ trợ sức khỏe cho hệ tiêu hóa, cải thiện các vấn đề về hô hấp, hay đơn giản là muốn nâng tầm trải nghiệm ẩm thực, việc hiểu đúng và chọn đúng vỏ quýt trần bì là bước đi quan trọng nhất. Hãy cùng chúng tôi khám phá tất cả những giá trị tinh túy và cách nhận biết chuẩn xác nhất về loại dược liệu thượng hạng này trong bài viết dưới đây.
Điểm đặc sắc nhất của Trần bì Tân Hội nằm ở chỗ “vỏ lớn mà thịt quả không lớn, vỏ ngọt mà thịt quả không ngọt”. Từ xa xưa tinh hoa đã nằm ở lớp vỏ, “vỏ quý hơn thịt”. Từ thời nhà Tống, người dân Tân Hội đã trồng quýt để thu hoạch vỏ. Vỏ có vị ngọt dịu nhưng thịt quả khô và chát, không ăn được. Trần bì Tân Hội có giá trị dược liệu cao, vừa là một loại gia vị truyền thống nên có danh tiếng cao từ xưa đến nay, ngay từ thời nhà Tống, nó đã trở thành một trong những “hàng Quảng Đông” trong buôn bán Bắc Nam và được bán rộng rãi khắp cả nước, Đông Nam Á, châu Mỹ và các khu vực khác.
Thành phần:
Trần bì Tân Hội chứa hơn 24 loại thành phần dầu dễ bay hơi và hàm lượng flavonoid của nó cao hơn nhiều so với các loại trần bì khác. Có tới 41 thành phần hóa học, bao gồm 4 flavonoid carbon glycoside, 7 flavonoid oxyglycoside, 19 methoxyflavonoid, 3 peptide tuần hoàn, 4 sterol, 3 axit hữu cơ và 1 thành phần alkaloid.
Công dụng:
Trần bì có tác dụng thúc đẩy quá trình tiêu hóa dạ dày, tăng cảm giác thèm ăn, tăng nhu động ruột, loại bỏ khí tích tụ trong ruột, có tác dụng long đờm, giảm ho rất tốt.
Tác dụng với hệ tiêu hóa.
Dầu dễ bay hơi có trong trần bì có tác dụng kích thích nhẹ đường tiêu hóa, có thể thúc đẩy quá trình tiết dịch tiêu hóa, loại bỏ khí tích tụ trong ruột, đồng thời có tác dụng tăng cường tỳ vị, xua gió và hạ khí.
Tác dụng trên hệ tim mạch.
Nước sắc từ trần bì có thể kích thích cơ tim, nhưng khi dùng liều quá cao sẽ gây ức chế. Ngoài ra, nó còn có thể gây co mạch nhẹ và làm tăng huyết áp nhanh chóng. Chất pectin trong trần bì cũng có tác dụng phòng ngừa nhất định đối với bệnh xơ cứng động mạch do chế độ ăn nhiều chất béo.
Tác dụng lên hệ hô hấp.
Chất dầu dễ bay hơi có trong trần bì có tác dụng kích thích và tiêu đờm thụ động, khiến đờm dễ dàng khạc ra ngoài. Nước sắc trần bì có tác dụng làm giãn ống phế quản. Chiết xuất rượu trần bì có tác dụng chống hen suyễn khá cao.
Tác dụng lên hệ tiết niệu.
Nước sắc từ vỏ trần bì có thể làm co mạch máu thận và giảm lượng nước tiểu.
Tác dụng chống viêm
Trần bì có thể dùng chung với vitamin C và vitamin K, có thể tăng cường tác dụng chống viêm.
Cách lựa chọn và nhận biết trần bì:
Sản lượng trần bì tại Trung Quốc rất lớn, nhưng trần bì Tân Hội là loại tốt nhất. Có thể phân biệt lựa chọn trần bì dựa theo 5 đặc điểm sau:
Trần bì trước hết phải nhìn xuất xứ, trần bì Tân Hội là tốt nhất, giá cũng đắt nhất
Nếu dùng dụng cụ sắc cào vào vỏ trần bì sẽ xuất hiện những vết dầu dày đặc, gọn gàng, có vết lõm rõ ràng.
Trần bì càng già thì càng cứng, nhẹ và dễ gãy hơn.
Mùi thơm của trần bì nồng và đậm đà, để lại hương thơm trên môi và răng sau khi ăn, dư vị ngọt ngào và không bị se.
Trần bì dai và không dễ bị gãy khi dùng nấu canh, cháo. Khả năng pha trà rất tốt, màu trà rất đậm.
Một số cách chế biến trần bì trong ẩm thực:
Nấu canh, hầm xương
Cho vài lát trần bì vào nồi canh xương heo, gà hầm, vừa giúp khử mùi hôi, vừa làm nước dùng trong và ngọt hơn.
Kho thịt, kho cá
Thêm chút trần bì vào món thịt kho tàu, cá kho… sẽ làm tăng mùi thơm, tạo cảm giác thanh hơn, không bị ngấy.
Nấu cháo
Cháo gà, cháo cá, cháo đậu xanh khi thêm một chút trần bì thái sợi nhỏ sẽ có hương vị rất đặc trưng, lại hỗ trợ tiêu hóa.
Làm bánh, mứt
Trong ẩm thực Quảng Đông, trần bì được dùng để làm bánh trung thu, mứt cam quýt, giúp tăng hương vị thơm mát.
Pha trà thảo dược
Trần bì kết hợp cùng cam thảo, kỷ tử, hoa cúc… tạo thành một loại trà thanh nhiệt, hỗ trợ tiêu hóa và giảm căng thẳng.
Không chỉ là dược liệu quý trong Đông y, trần bì còn là một “gia vị bí truyền” trong ẩm thực, giúp biến những món ăn quen thuộc trở nên thơm ngon và bổ dưỡng hơn.
Một số cách chế biến trần bì trong ẩm thực:
Nấu canh, hầm xương
Cho vài lát trần bì vào nồi canh xương heo, gà hầm, vừa giúp khử mùi hôi, vừa làm nước dùng trong và ngọt hơn.
Kho thịt, kho cá
Thêm chút trần bì vào món thịt kho tàu, cá kho… sẽ làm tăng mùi thơm, tạo cảm giác thanh hơn, không bị ngấy.
Nấu cháo
Cháo gà, cháo cá, cháo đậu xanh khi thêm một chút trần bì thái sợi nhỏ sẽ có hương vị rất đặc trưng, lại hỗ trợ tiêu hóa.
Làm bánh, mứt
Trong ẩm thực Quảng Đông, trần bì được dùng để làm bánh trung thu, mứt cam quýt, giúp tăng hương vị thơm mát.
Pha trà thảo dược
Trần bì kết hợp cùng cam thảo, kỷ tử, hoa cúc… tạo thành một loại trà thanh nhiệt, hỗ trợ tiêu hóa và giảm căng thẳng.
